Συλλογη και ανακυκλωση φαρμακων

Δυστυχώς, κάθε χρόνο στην Ελλάδα απορρίπτονται 34 εκατομμύρια κουτιά φαρμάκων σύμφωνα με το ΙΦΕΤ (Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας), ενώ το χρηματικό ποσό που αναλογεί στα φάρμακα αυτά υπολογίζεται στο 1 δισεκατομμύριο ευρώ από το Υπουργείο Υγείας. Αυτό μπορεί να είναι αποτέλεσμα είτε της περίσσειας από την αγωγή ενός ασθενούς, την εσφαλμένη αγορά ή την ανάγκη για διακοπή της χρήσης ενός φαρμάκου λόγω παρενεργειών. Επίσης, ένα άλλο γεγονός που συμβάλλει σε αυτήν την κατάσταση είναι η “αυτοδιάγνωση” των ατόμων, δεχόμενοι συμβουλές από κοντινά τους πρόσωπα είτε από δική τους πρωτοβουλία, με αποτέλεσμα να προμηθεύονται αυθαίρετα μία αγωγή χωρίς αυτή να είναι επιβεβαιωμένη από επιστήμονα υγείας. Τα ίδια άτομα λοιπόν, μη γνωρίζοντας πως να διαχειριστούν την περίσσεια των φαρμάκων τους, ενδέχεται να τα κρατούν πέραν της ημερομηνίας λήξης τους ή ακόμα και να τα απορρίπτουν σε κάδους απορριμμάτων, έχοντας εξαιρετικά επιβλαβείς επιπτώσεις ευρείας κλίμακας, όπως έχει αναφερθεί προηγουμένως. 

Εδώ μπορούμε να υπογραμμίσουμε μία χαμένη ευκαιρία που δεν αδράττουν τα άτομα, όχι μόνο για να προστατεύσουν το περιβάλλον, αλλά και για να προσφέρουν στους συμπολίτες τους που δεν έχουν την άνεση να καλύψουν τις ανάγκες τους στις προμήθειες υγείας. Βάσει έρευνας που πραγματοποιήθηκε από τους «Φαρμακοποιούς του Κόσμου» το 2017 τα αποτελέσματα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο ελληνικός πληθυσμός δεν είναι επαρκώς ενημερωμένος για την ανταλλαγή των φαρμάκων. Το 28% δώρισε φάρμακα τους τελευταίους 12 μήνες, το 28% δεν δωρίζει επειδή δεν γνωρίζει που να τα δωρίσει και το 37% πετάει τα ληγμένα φάρμακα στα σκουπίδια ή στην τουαλέτα. Ο κ. Βράτιμος σε συνέντευξη του στο περιοδικό «Σχεδία» αναφέρει πως μία λύση για αποτελεσματικότερη εφαρμογή της δωρεάς θα ήταν να υπάρχει πράσινος κάδος στα φαρμακεία για τα ληγμένα φάρμακα που πρόκειται να οδηγηθούν για καταστροφή και ένας επιπλέον κάδος για τα προς δωρεά φάρμακα. Παρ’όλα αυτά παραμένει το γεγονός, ότι το Ελληνικό κράτος δεν διαθέτει κάποιο νομοθετικό πλαίσιο για την πρωτοβουλία αυτή.

Την ανάγκη αυτή της ελληνικής κοινωνίας έρχεται να εκπληρώσει το GIVMED, το πρώτο ελληνικό δίκτυο αξιοποίησης περισσευούμενων φαρμάκων που δραστηριοποιείται από το 2016. Συνδέει τις ελλείψεις φαρμάκων από κοινωφελείς φορείς (κοινωνικά φαρμακεία, γηροκομεία, ΜΚΟ) με τις δωρεές φαρμάκων από ιδιώτες, φαρμακοβιομηχανίες ή άλλους κοινωφελείς φορείς. Όπως αναγράφεται στον ιστότοπό του: «Όραμα μας είναι η άμεση πρόσβαση των ανθρώπων στα φάρμακα που χρειάζονται» και «Το GIVMED είναι μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που στοχεύει στην άμεση πρόσβαση των ανθρώπων στα φάρμακα που χρειάζονται. Μπορείς εύκολα και γρήγορα να δωρίσεις τα φάρμακα που δεν χρειάζεσαι πια σε κοινωνικά φαρμακεία, γηροκομεία και άλλους κοινωφελείς φορείς.» Ένα πολύ συχνό φαινόμενο που παρατηρείται σε νοσοκομεία και από φαρμακοποιούς είναι ότι μένουν αχρησιμοποίητα έπειτα από εξιτήριο των ασθενών και στα ντουλάπια των νοικοκυριών αντίστοιχα πολύτιμα φάρμακα που βρίσκονται σε κατάλληλη κατάσταση για χρήση. Ειδικά αν αυτά αφορούν αντικαρκινικά φάρμακα που έχουν συνήθως υψηλή τιμή ή αντιψυχωσικά φάρμακα, δεν είναι τόσο εύκολα να αποκτηθούν από μία σημαντική μερίδα πληθυσμού. Έτσι μέσα από τη δράση του δικτύου GIVMED, είτε μέσα από τον υπολογιστή, είτε από την εφαρμογή που είναι διαθέσιμη σε κινητά τηλέφωνα, τα άτομα που έχουν περίσσεια φαρμάκων προς δωρεά μπορούν να ελέγξουν την ημερομηνία λήξης και τον φορέα που έχει ανάγκη από τα φάρμακα αυτά τη δεδομένη στιγμή. Αντιληπτό γίνεται λοιπόν, ότι δημιουργείται πρόσφορο έδαφος για την υποστήριξη των λιγότερο εύπορων, η ελάττωση της σπατάλης στο σύστημα υγείας και η ενδυνάμωση της δημόσιας περίθαλψης. Άξιο είναι να αναφερθεί ότι στο δίκτυο αυτό είναι εγγεγραμμένοι 92 φορείς, κοινωνικά φαρμακεία, γηροκομεία, δομές για ψυχικά ασθενείς και παιδιά. Τέλος, πέρα από τα φάρμακα υπάρχει ανάγκη και για την δωρεά παραϊατρικών υλικών σε παρόμοιες εγκαταστάσεις, όπως πατερίτσες, αναπηρικά αμαξίδια, μπαστούνια, ακόμη και νοσοκομειακά κρεβάτια που έχουν οι ασθενείς στο σπίτι τους.

¹Σύμφωνα με την GIVMED, οι προϋποθέσεις για δωρεά φαρμάκων:

  • Δεν έχει περάσει η ημερομηνία λήξης του φαρμάκου.
  • Δεν είναι φάρμακο που χρειάζεται ψυγείο.
  • Δεν είναι ανοιγμένο εφόσον, πρόκειται για σιρόπι, αλοιφή, σταγόνες ή εισπνεόμενο προϊόν.
  • Δεν ανήκει στην κατηγορία δίγραμμων φαρμάκων.
  • Έχει συντηρηθεί σε ελεγχόμενη θερμοκρασία δωματίου 25 βαθμών και μακριά από κάθε είδους πηγή θερμότητας ή υγρασίας (κουζίνα, μπάνιο).
  • Έχει αφαιρεθεί το κουπόνι του φαρμάκου (δηλαδή το αυτοκόλλητο με τα barcodes).

Αν επιθυμείς να διαβάσεις περισσότερα για την δωρεά φαρμάκων και πώς μπορείς να βοηθήσεις→ https://givmed.org/el/ 

Τόσο η ανακύκλωση όσο και η δωρεά φαρμάκων είναι υποχρέωση μας ως υπεύθυνοι, ευσυνείδητοι πολίτες, με περιβαλλοντική παιδεία και ανιδιοτέλεια. Πριν πετάξουμε κάποιο φάρμακο, ας σκεφτούμε 1, 2, αλλά και 3 φορές αν χρειαστεί, τις συνέπειες της πράξης μας. Ας λάβουμε τη σωστή απόφαση, για ένα αύριο με περισσότερη ευαισθητοποίηση και αλληλεγγύη, αλλά και με λιγότερη περιβαλλοντική ρύπανση. 

Πηγές: